مقدمه ای بر سیستم های کنترل تردد و انواع آن :
سیستم کنترل تردد به معنی صدور مجوز ورود یا عدم ورود به یک شخص یا گروهی از افراد ، به یک مکان خاص بر اساس زمان بندی مشخص می باشد. به عبارت دیگر این که چه شخص یا گروهی، در چه زمانی بتواند به چه مکان هایی دسترسی داشته باشد کنترل تردد اطلاق می شود .
محوطه داخل یا بیرون ساختمان ها بر اساس نوع کاربرد ، محل تردد افراد مختلف با اهداف متفاوت می باشند که برخی افراد به عنوان خدمات دهنده و برخی به عنوان استفاده کننده از خدمات آن مجموعه نیازمند تردد به فضاهای مختلف آن ساختمان می باشند. بر این اساس لازم است مجوز تردد افراد توسط یک سیستم ، مدیریت و کنترل شده و سطح دسترسی افراد بر اساس نقش آن فرد در آن مکان تعریف و اعمال گردد . این امر با استفاده از پیاده سازی سیستم کنترل تردد - که می تواند تمام تردد ها را مدیریت و کنترل نماید - ممکن میگردد تا به اهداف ارزشمندی همچون افزایش امنیت مکان ، کنترل اموال و دارایی ها ، محافظت از اطلاعات طبقه بندی شده و ... دست یافته و امکان استخراج گزارشات مدیریتی مورد نیاز را فراهم نماید .
به عبارت دیگر ، سیستم های کنترل تردد می توانند تردد افراد و خودروها و سایر اشیای مورد نظر کارفرما را کنترل و مدیریت نمایند که این امر باعث محدود کردن دسترسی افراد به مکان های مجاز ، عدم تردد افراد در ساعت های غیر مجاز ، بالا بردن بهره وری ، ثبت وقایع و اخذ گزارشات نرم افزاری مورد نیاز جهت اعمال کنترل و مدیریت میگردد .
یکی از کاربردهای مهم سیستم های کنترل تردد در کنترل حضور و غیاب پرسنل یک سازمان یا اداره می باشد که پیاده سازی این سیستم امکان دریافت گزارشات متنوع از تردد پرسنل را فراهم می نماید . در این حالت پرسنل با استفاده از دستگاه های کنترل تردد ، ورود و خروج خود را ثبت می کند و مدیر مجموعه می تواند از طریق شبکه کامپیوتری موجود گزارشی از ورود و خروج کارمندان خود را استخراج نماید .
علاوه بر این ، سیستم های کنترل دسترسی می توانند در اماکن مختلفی مانند اتاق سرور ، پارکینگ ها، انبارها ، ایستگاه های اتوبوس ، متروها ، منازل ، بیمارستان ها و … استفاده شوند
یک سیستم کنترل دسترسی ، مجموعه ای از تجهیزات الکترونیکی و مکانیکی به صورت کاملاً یکپارچه و هماهنگ می باشند که از طریق شبکه کامپیوتری به یک سرور اصلی و مرکزی متصل می شوند . که با این روش سازمانها می توانند نسبت به ثبت ، نگهداری و نظارت بر تمام اطلاعات حاصل شده از رفت و آمدهای پرسنل مبادرت نمایند .
انواع دستگاههای کنترل تردد:
دستگاههای کنترل تردد از نظر کاربرد ، کارآئی ، نحوه شناسائی و ... به انواع و اقسام مختلف تقسیم می شوند :
الف ) : دستگاههای کنترل تردد براساس عملکرد :
انواع مختلفی از اکسس کنترل ها یا سیستم های کنترل دسترسی برای کنترل ورود خروج اشخاص و اشیاء استفاده می شود :
· کنترل تردد اشیاء :
یکی از انواع سیستم های اکسس کنترل ، ردیابی تردد اشیاء و اجناس و کالاها می باشد. در این نوع سیستم برای کنترل و ردیابی ورود یا خروج کالاها از برچسب گذاری ( RFID ) استفاده می شود. با نصب برچسب کاغذی یا تگ (tag) بر روی هر کدام از کالاهای موجود در انبار ، دستگاه کنترل دسترسی ورود یا خروج آن کالا را به انبار کنترل نموده و ردیابی اجناس صورت می گیرد.
یکی از سیستم های کنترل تردد اشیاء ، کنترل ورود و خروج خودروها به پارکینگ می باشد. سیستم کنترل تردد پارکینگ برای ارائه خدمات مدیریت پارکینگ ، حمل و نقل ، نگهداری و کنترل درآمد به کار می رود. که میتواند موجب محدودسازی تردد خودروها در پارکینگها ، ثبت وقایع ورود و خروج خودروها و مدیریت مالی مجتمع های تجاری و اداری و مسکونی و ... گردد . در این روش با استفاده از لیبل ها و کارت خوان های با برد بلند به هنگام ورود و خروج خودروها ضمن باز شدن اتوماتیک درب ورودی پارکینگ ، امکان کنترل اعتبار مالی و پرداخت حق شارژ و... فراهم میگردد .
· کنترل تردد اشخاص :
هر کدام از دستگاه های کنترل دسترسی بر اساس الگوی شناسائی متفاوتی که برای آن ها تعریف می شود از جمله الگوی شناسایی و تشخیص چهره ، تشخیص اثر انگشت و ... می توانند ضمن شناسائی کاربران مجاز از کاربران غیر مجاز و صدور مجوز عبور نسبت به ثبت زمان ورود یا خروج افراد اقدام نمایند .
ب ) : انواع دستگاه کنترل تردد براساس نحوه شناسایی کاربر :
احراز هویت افراد در یک سیستم کنترل تردد به سه روش کلی تقسیم میگردد :
اول ) : روش های حیاتی یا بیومتریک که عمدتا شامل تشخیص چهره ، تشخیص اثر انگشت و تشخیص کف دست و یا رفتاری ( امضای الکترونیکی ) می باشد و وقتی مورد استفاده قرار میگیرند که نیاز به شناسائی دقیق خود فرد باشد . در این روش امکان تقلب و کلاهبرداری وجود ندارد زیرا مشخصات فیزیولوژیکی یا رفتاری برای هر شخص منحصر بفرد می باشد. همچنین شخصی که تشخیص هویت داده می شود لازم است که به طور فیزیکی در محل حاضر شود. کارکرد دستگاه های بیومتریک بدین ترتیب است که مشخصه های فرد را برای اینکه شناسایی شوند می گیرد و به فرمت دیجیتال تبدیل می کند و این پردازش برای انجام عمل تطبیق انجام می شود.
دوم ) : روش های غیرخیاتی یا غیر بیومتریک که شامل کارت و رمز عبور می باشد . در تشخیص هویت با استفاده از کارت ، عامل شناسایی کاربر به صورت یک کارت یا تگ که قبلا به دستگاه کنترل دسترسی تعریف شده است انجام می پذیرد و اگر فرد آن را در معرض دستگاه قرار دهد ، هویت وی شناسایی خواهد شد و در دستگاههای اکسس کنترل رمز عبور ، کاربران برای احراز هویت و ایجاد دسترسی به بخش های مربوطه از رمزعبور استفاده می کنند. اگر فردی رمزعبور خود را با استفاده از صفحه کلید تعبیه شده صحیح وارد نماید، دستگاه هویت وی را احراز کرده و دسترسی و تردد او ثبت می شود. این روش به دلیل سادگی و هزینه پایین در بسیاری از پروژه ها به کار گرفته می شوند. این روش ها دارای اشکالاتی هم هستند مثلا ممکن است گم شوند، ممکن است به سرقت روند، فراموش شوند یا جا گذاشته شوند.
سوم ) : روش های ترکیبی که از ترکیب دو روش بیومتریک و غیر بیومتریک حاصل می شوند.
پ ) : انواع دستگاه کنترل تردد براساس نحوه ارتباط بین تجهیزات :
یکی از عوامل موثر در عملکرد سیستم کنترل تردد، نحوه ارتباط بین تجهیزات سخت افزاری و نرم افزار می باشد که می تواند به ۴ طریق انجام پذیرد.
· سیستم کنترل تردد آفلاین بی سیم :
در این روش تمامی تجهیزات بدون کابل کشی مورد استفاده قرار می گیرند و ارتباط بین سخت افزار ها و نرم افزار به واسطه یک دستگاه قابل حمل مانند فلش انجام می پذیرد. عدم نیاز به کابل کشی ، از بین رفتن ریسک قطعی کابل و بروز اخلال در سیستم ، هزینه کمتر و سرویس نگهداری آسانتر از مزایای این دستگاهها می باشند و عدم امکان مانیتور کردن لحظه ای ، عدم امکان باز کردن یا قفل کردن درب ها به صورت آنلاین از طریق نرم افزار از معایب این نوع سیستمها می باشند .
· سیستم کنترل تردد آنلاین بی سیم :
در این روش تمامی تجهیزات نصب شده بر روی دستگاه بدون استفاده از کابل کشی بوده و تمامی رخدادها و تغییرات بین سخت افزارها و نرم افزار بصورت لحظه ای تبادل می شوند . آنلاین بودن سیستم نیز به واسطه ماژول های وای فای که در راهروی ساختمان قرار داده می شوند انجام می پذیرد. در این روش ، با توجه به فواصل و تعداد قفل ها ، ماژول های وایفای مناسب در نقاط مورد نیاز نصب و بکار گرفته می شوند. عدم نیاز به کابل کشی ، از بین رفتن ریسک قطعی کابل و بروز اخلال در سیستم ، مانیتورینگ و مدیریت آنلاین و هزینه کمتر از مزایای این سیستم بوده و عدم امکان ارتباط کابلی و در نتیجه محدودیت استفاده از امکانات پیشرفته دیگر از معایب استفاده از این سیستمها می باشد .
· سیستم کنترل تردد آفلاین با سیم :
در این روش با استفاده از یک کنترل کننده آفلاین و یک ریدر می توان تردد افراد را کنترل نمود با توجه به آفلاین بودن کنترل کننده ، تبادل اطلاعات بین کنترلر و نرم افزار توسط یک دستگاه قابل حمل از قبیل فلش انجام می پذیرد. امکان ارتباط کابلی با سیستم های دیگر و نیز امکان تخلیه غیر اتوماتیک اطلاعات و ... از مزایای این سیستم بوده و عدم امکان مانیتورینگ و مدیریت آنلاین و افزایش هزینه های زیرساختی از معایب این روش می باشند .
· سیستم کنترل تردد آنلاین با سیم :
در این روش با استفاده از یک کنترل کننده آنلاین و یک ریدر می توان تردد افراد را کنترل نمود که با توجه به آنلاین بودن سیستم ، تمامی رخدادها و تغییرات به صورت آنلاین بین کنترلر و نرم افزار تبادل خواهد شد . امکان ارتباط کابلی آنلاین با سیستم های دیگر و امکان اعمال مدیریت نرم افزاری جهت باز و بسته نمودن سیستمها ، مانیتورینگ و گزارش گیری آنلاین از مزایای این سیستم بوده و افزایش هزینه های زیرساختی و سرویس نگهداری نسبت به سیستم بی سیم آنلاین از معایب آن به شمار می آیند .